Sprawdzamy: Statystyka przydaje nam się w życiu [Rozmowa]

Mamy wakacje, czas podróży, zwiedzania i odpoczynku. Ale to czas pracowity dla ankieterów Urzędu Statystycznego w Gdańsku, który do 21 lipca prowadzi drugą turę badań uczestnictwa mieszkańców Polski w podróżach 2025. 

Co bada GUS

Zanim zaprosimy do odsłuchania rozmowy, spróbujmy odczarować nazwę GUS. Główny Urząd Statystyczny przeciętnemu obywatelowi kojarzy się głównie z przeprowadzanym co 10 lat Narodowym Spisem Powszechnym. Ostatni odbył się w 2021 roku. Jeśli ktoś prowadzi działalność gospodarczą, to może jeszcze kojarzyć ten Urząd z corocznymi sprawozdaniami. Ale zakres zbierana i przetwarzania danych przez Urząd Statystyczny jest dużo większy. W ciągu roku instytucja ta przeprowadza mnóstwo badań, które obejmują kluczowe zagadnienia:

• stan i ochrona środowiska (meteorologia, hydrografia, powietrze, odpady itp.),
• demografia i ludność (urodzenia, migracje, struktura demograficzna, śmiertelność, prognozy),
• rynek pracy (BAEL, zatrudnienie, bezrobocie, warunki pracy, wypadki, czas pracy),
• warunki życia i gospodarstwa domowe (budżety domowe, EU‑SILC, kondycja finansowa, ubóstwo),
• zdrowie i opieka zdrowotna (stan zdrowia, hospitalizacja, szczepienia, kadra medyczna, satelitarne rachunki zdrowia),
• edukacja, kultura, turystyka i sport (oświata, aktywność kulturalna i sportowa, baza noclegowa, ruch graniczny),
• gospodarka i infrastruktura (nieruchomości, branża mieszkaniowa, ceny nieruchomości, infrastruktura komunalna),
• administracja publiczna i samorządy (planowanie przestrzenne, grunty komunalne, organy publiczne).

Dane zbierane są zarówno od respondentów, którzy wypełniają ankiety, jak i z systemów administracyjnych (np. CEPIK, REGON, systemy centralne).

Badania podróży Polaków - nie tylko latem

Od 1 do 21 lipca 2025 roku realizowana jest druga tura badań dotyczących podróży Polaków. Pierwsza odbyła się między 1 a 22 kwietnia, a kolejne zaplanowane są na 1-21 października tego roku i 2-20 stycznia 2026 roku. Wyniki tego badania pokażą, jak podróżują Polacy nie tylko w wakacje, ale w ogóle w ciągu roku:

• Gdzie najczęściej jeżdżą Polacy,
• Na jak długo,
• W jakim celu,
• Gdzie nocują podczas podróży.

Z rozmowy można dowiedzieć się także, jak wygląda dobieranie respondentów do badań i ile pytań może być w ankiecie, a także - jak zweryfikować ankietera.

Posłuchaj rozmowy

Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Bogdanem Kwapisiewiczem, ekspert z Wydziału Badań Ankietowych Urzędu Statystycznego w Gdańsku:

Po co nam GUS

GUS działa na podstawie Ustawy o statystyce publicznej (Dz. U. 1995 nr 88 poz. 439) i publikuje wyłącznie dane zbiorcze, np. średnie, wskaźniki, agregaty, zapewniając anonimizację i poufność danych jednostkowych. Dane nie są gromadzone do celów kontrolnych czy podatkowych, a celem jest tworzenie podstawy do podejmowania decyzji publicznych, społecznych, gospodarczych, a nawet naukowych:

• dla rządu, ministerstw i samorządów - do planowania budżetów, inwestycji, programów społecznych (np. 500+, dopłaty rolnicze, dodatki mieszkaniowe), analizy skutków np. zmian w podatkach, płacy minimalnej, emerytur,
• dla instytucji Unii Europejskiej, np. do naliczania środków z funduszy europejskich (w oparciu o PKB, stopę bezrobocia, wskaźniki ubóstwa) oraz dla innych instytucji międzynarodowych (np. Eurostat, WHO, ILO, FAO) w celu badań porównywalnych międzynarodowo.
• dla Narodowego Banku Polskiego do prowadzenia polityki monetarnej, w tym ustalania stóp procentowych.

Monitorowanie gospodarki i rynku pracy pozwala oceniać stan gospodarki, mierzyć bezrobocie i aktywność zawodową, analizować koniunkturę w różnych branżach i przewidywać trendy. Dane statystyczne pozwalają także prognozować zmiany demograficzne i oceniać potrzeby w zakresie edukacji (liczba szkół, nauczycieli, dzieci), ochrony zdrowia (szpitale, lekarze, zapotrzebowanie na usługi), budownictwa mieszkaniowego i infrastruktury (drogi, transport publiczny).
Statystyki środowiskowe (odpady, woda, energia, powietrze) służą do planowania polityk klimatycznych i środowiskowych, sprawozdawczości wobec UE (np. celów Zielonego Ładu) oraz oceny wpływu działalności człowieka na środowisko.

Dane GUS są udostępniane bezpłatnie na stronie stat.gov.pl i mogą być wykorzystywane także przez badaczy i uczelnie, np. do pisania prac naukowych, dziennikarzy do tworzenia wnikliwych raportów i analiz oraz organizacje pozarządowe np. do diagnozy problemów społecznych.