KIERUNEK: REGION po raz piąty. Odwiedziliśmy Gniew [RELACJA]

W piątek 1 sierpnia Radio Tczew dojechało do Gniewu. Miejscowość położona w ujściu Wierzycy do Wisły słynie z zamku. Krzyżacka budowla w ciągu kilkuset lat przeszła wiele. Do Polski trafiła po II pokoju toruńskim w 1466 roku. W latach 1772-1920 była zarządzana przez Prusaków i (w późniejszym okresie) przez Niemców. Od lat 90. ubiegłego wieku przechodziła przeróżne etapy odbudowy. Obecnie jest miejscem, w którym funkcjonuje ośrodek konferencyjno-wypoczynkowy. Można tutaj także zwiedzać mury i uczestniczyć w warsztatach i żywych lekcjach historii. Audycją "Kierunek: Region" chcieliśmy pokazać jednak, że nie samym zamkiem Gniew żyje. Jest on jednak ważnym punktem na turystycznej mapie naszej najbliższej (choć nie tylko) okolicy.

Anna Czyżewska - dyrektorka Centrum Kultury i Bibliotek w Gniewie, Jarosław Struczyński oraz Maciej Czarnecki - burmistrz Gniewa

Gośćmi pierwszej rozmowy byli: dyrektorka Centrum Kultury i Bibliotek w Gniewie Anna Czyżewska, kasztelan gniewski Jarosław Struczyński oraz burmistrz miasta Maciej Czarnecki. Zgromadzona trójka opowiedziała o 24. edycji festiwalu Vivat Vasa, która rozpoczyna się już 8 sierpnia. Punktem kulminacyjnym trzydniowego wydarzenia będzie inscenizacja bitwy pod Gniewem z 1626 roku. Wówczas starły się ze sobą wojska władców: Polski - Zygmunta III Wazy oraz Szwecji - Gustawa II Adolfa. Do powiatu tczewskiego i gniewskiej Fosy przyjedzie z tej okazji 20 grup rekonstrukcyjnych. Przy okazji Vivat Vasa chętni będą mogli wziąć udział w specjalnie przygotowanych koncertach, warsztatach, ale także Jarmarku Rzemiosł Dawnych. Pełny harmonogram i większa ilość informacji jest dostępna tutaj.

W naszych urokliwych kramach będzie można zaopatrzyć się w różnego rodzaju rękodzieło, ceramikę, biżuterię, wyroby z drewna, ale także w nalewki, miody, octy i przede wszystkim też prawdziwe staropolskie jadło, więc warto do nas przybyć. 

- Anna Czyżewska o Jarmarku Rzemiosł Dawnych

Mamy 230 rekonstruktorów. To jest spora liczba. Myślę, że gwarantuje to wypełnienie na maksa tejże pięknej Fosy. No i oczywiście z dużą ilością miejsca dla publiczności, która jest najważniejsza. My się ściśniemy, tak żeby myślę te 2500 gości mogło obejrzeć spektakl. 

- Jarosław Struczyński o inscenizacji bitwy

Jarosław Struczyński i Stanisław Szmit

Kasztelan Jarosław Struczyński i podkomorzy Stanisław Szmit opowiedzieli o odbudowie zamku na początku lat 90. oraz o obecnych atrakcjach historycznych, jakie gwarantuje obiekt. Nasi rozmówcy przekazali także informację na temat początków bractwa rycerskiego.

Udało się wtedy dokonać takiego wybitnego dzieła, niepowtarzalnego myślę w historii współczesnej Europy. Przy pomocy systemu zwalczania bezrobocia, który normalnie przypisywany jest na ogół do budowy infrastruktury drogowej, kanalizacyjnej, komunikacyjnej, my wepchaliśmy to w zakres kultury i turystyki. Odbudowa zamku w tym systemie była po prostu fenomenem. Natomiast to, że czynił to Dom Kultury, to było skuteczne, efektywne wypełnienie tych odbudowywanych wnętrz treścią.

- Jarosław Struczyński o odbudowie zamku

Nocny spacer ma na celu wywrzeć impresję na naszych gościach, a to z tego względu, że mamy ciemno. Zamek w ciemnościach jest zupełnie inny [...]. Jeśli chodzi o żywe lekcje historii to głównie opieramy się na na historii szermierki. Mamy do tego specjalnie wygospodarowane pomieszczenie, czyli zbrojownie zamkową. Specjalne audytorium, gdzie można sobie usiąść i wysłuchać takiej lekcji historii szermierki [...]. Prowadzimy to głównie dla grup młodzieżowych, które tutaj przyjeżdżają, ale atrakcje również są dla gości hotelowych przebywających na wakacjach.

- Stanisław Szmit o atrakcjach zamkowych

Walentyna Czapska i Halina Kaczmarek

Po godzinie 11:00 na Wzgórzu Zamkowym pojawiły się Walentyna Czapska i Halina Kaczmarek z Gniewskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Panie opisały początki powstałej w 2013 roku organizacji oraz jej działania. W rozmowie pojawił się także m.in. temat dofinansowania projektu "Filmowy portret małego miasta" ze środków konkursu Działaj Lokalnie. 

Jeszcze kiedy pracowałyśmy zawodowo myślałyśmy, co będziemy robić po przejściu na emeryturę. No i wtedy narodził się pomysł utworzenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku wzorem uniwersytetów w Tczewie i Pelplinie [...]. Nawiązaliśmy kontakt z Uniwersytetem w Tczewie. Tam uczyłyśmy się, jak założyć taką organizację, jakie dokumenty są potrzebne. Po czym zorganizowałyśmy debatę oksfordzką tutaj na Zamku w Gniewie pod tytułem "Wszyscy stawiają na młodość". Wynik debaty świadczył o tym, że też liczą się osoby starsze.

- Walentyna Czapska

Patryk Pokorski

W audycji "Kierunek: Region" odwiedził nas także Baju-Baj, czyli Patryk Pokorski - przewodnik, ale i twórca jedynego w Polsce Muzeum Kapsla. Dowiedzieliśmy się od niego m.in. czy czuje się narratorem miasta, co jest dla niego ważne przy oprowadzaniu po Gniewie oraz zdobycie którego kapsla było wyjątkowo trudne. 

Przede wszystkim uważam, że grupy są nieświadome, jak dużo można o Gniewie opowiadać i chciałyby zwiedzić miasto w godzinę. A ja uważam, że poniżej półtora godziny to w zasadzie z większą grupą nie da się tego zrobić, żeby coś ciekawego pokazać.

- Patryk Pokorski

Sławomir Wadyl i Weronika Bałdyga

Niedaleko Gniewu, w miejscowości Ciepłe do 25 lipca trwały wykopaliska będące częścią projektu "Wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy w Ciepłem. Piastowski klucz do Pomorza Wschodniego”. Ta dofinansowana przez Narodowe Centrum Nauki akcja ma odpowiedzieć na pytanie jak wyglądał proces chrystianizacji Pomorza Wschodniego? Jednak nie tylko. Na terenie obecnej wsi na przełomie X i XI wieku funkcjonowało kluczowe skupisko osadnicze. Kompleks tworzyły trzy grody, osady i dwie nekropole. Dla wczesnopiastowskich władców ośrodek w Ciepłem był prawdopodobnie punktem kontrolnym nad wschodnią częścią Pomorza i nad szlakiem wiślanym. Odnalezione szczątki świadczą, że w Ciepłem rezydowali wojownicy, będący jednocześnie społeczną elitą, mającą często korzenie skandynawskie. W XXI wieku ruszyły na tym terenie pełną parą prace archeologiczne. W ostatnim tygodniu lipcowych wykopalisk udało nam się porozmawiać z kierownikiem projektu Sławomirem Wadylem oraz Weroniką Bałdygą z Uniwersytetu Warszawskiego. Opowiedzieli, z jakimi trudnościami przyszło im się mierzyć podczas prac oraz co udało się odnaleźć.

Część osób jest jest tutaj z nami, ale część osób po prostu współpracuje z nami i otrzymują niemal gotowy materiał do do analiz, do opracowań. W niektórych przypadkach takie takie badania trzeba zrobić na miejscu. Powiedzmy prowadzimy badania geomorfologiczne. Czyli pobieramy próbki, żeby stwierdzić na jakiej głębokości, jakie są warstwy. Czy one są związane z działalnością, aktywnością ludzką w przyszłości, czy też nie? Jakie było pierwotne ukształtowanie terenów? Więc tego typu analizy oczywiście ktoś musi zrobić na miejscu

- Sławomir Wadyl

Mamy tutaj masę różnych zabytków. Tak naprawdę nie wiemy, czego się spodziewać każdego dnia. W zeszłym roku na przykład tylko się wkopaliśmy i znaleźliśmy pochówki z potopu szwedzkiego. Było to niespodziewane. Tak, zdarzają się takie rzeczy, takie przypadki. Mamy też w tym roku bardzo dużo paciorków. Ich nie było praktycznie wcześniej.

- Weronika Bałdyga

Krystyna Piekar

“Królewski wypoczynek z historią w tle” - to hasło przewodnie SPA znajdującym się w gniewskim zamku. O tym, jak łączy ono nowoczesną usługę z historycznym duchem powiedziała Krystyna Piekar. Menedżer tego miejsca nakreśliła która z propozycji zabiegów była inspirowana postacią królowej Marysieńki. 
 

Największą popularnością cieszą się zabiegi dla dwojga. Jednak ten klimat romantyczny tutaj ściąga najwięcej gości. I tak biorą ślub i oczywiście korzystają ze spa.

- Krystyna Piekar

W tym tygodniu, 8 sierpnia w ramach wakacyjnej audycji KIERUNEK: REGION odwiedzimy Pelplin.

Gospodarzem odcinka był Hotel Zamek Gniew. Partnerem medialnym Telewizja Tetka Tczew.