Blockchain w księgowości

Rozproszona księgowość rachunkowa

Na samym początku warto przyjrzeć się idei rozproszonej księgi rachunkowej. Tradycyjne systemy finansowe bazują na centralnych bazach danych, gdzie pojedynczy podmiot kontroluje zapis transakcji. Tymczasem blockchain tworzy zdecentralizowaną sieć uczestników, którzy jednocześnie przechowują kopię tego samego rejestru.

Dzięki temu każdy zapis jest niemal niemożliwy do zmodyfikowania bez wiedzy pozostałych członków sieci – co zwiększa transparentność oraz ogranicza ryzyko oszustw. W praktyce oznacza to nowy wymiar bezpieczeństwa dla dokumentów finansowych oraz audytów.

Z punktu widzenia profesjonalistów zajmujących się rachunkowością - możliwość dostępu do aktualizowanych na bieżąco danych pozwala znacznie skrócić czas potrzebny na przygotowanie sprawozdań czy analiz. Jednocześnie pojawia się pytanie: jak skutecznie integrować tę technologię z istniejącymi systemami? Na razie wiele firm eksperymentuje z hybrydowymi rozwiązaniami łączącymi klasyczne bazy z elementami blockchaina.

Koncepcja księgowości partycypacyjnej 

Koncepcja „księgowości partycypacyjnej” wyłania się właśnie dzięki możliwościom oferowanym przez blockchain. Chodzi o sytuację, gdy wiele stron – od przedsiębiorstw po instytucje publiczne – współuczestniczy w utrzymaniu wspólnego rejestru transakcji.

Taka decentralizacja eliminuje konieczność polegania na pojedynczym pośredniku lub instytucji nadzorującej przepływy finansowe. Przekłada się to nie tylko na zwiększoną wiarygodność danych, lecz również otwiera przestrzeń do nowych modeli współpracy między podmiotami gospodarczymi.

Automatyzacja procesów

Niezwykle istotnym elementem tego procesu są smart kontrakty – programowalne umowy działające automatycznie po spełnieniu określonych warunków zawartych w kodzie. Dzięki nim możliwa staje się samoczynna realizacja płatności czy zatwierdzenie operacji finansowych bez konieczności ręcznej interwencji księgowego lub prawnika.

Automatyzacja programów księgowych nabiera więc zupełnie innego wymiaru; redukuje błędy ludzkie i pozwala skupić zasoby ludzkie tam, gdzie kreatywność i analiza faktycznie mają znaczenie — zamiast powtarzalnych czynności biurokratycznych.

Mimo wielu zalet implementacja technologii blockchain napotyka także istotne trudności natury organizacyjnej oraz technicznej. Jednym z największych problemów jest zapewnienie kompatybilności nowych narzędzi ze standardami prawnymi obowiązującymi lokalnie oraz międzynarodowo.

Koszty przeszkolenia personelu

Kolejnym aspektem są koszty związane z przeszkoleniem personelu oraz adaptacją infrastruktury IT firm do wymagań zdecentralizowanych systemów rozliczeniowych. Nie każda organizacja może sobie pozwolić na tak intensywne inwestycje zwłaszcza jeśli korzyści będą widoczne dopiero długofalowo.

Z drugiej strony rozwój smart kontraktów stwarza ogromną przestrzeń dla innowacji dotyczących raportowania podatkowego czy zarządzania aktywami trwałymi firmy — które dotychczas były bardzo pracochłonne i narażone na pomyłki wynikające choćby z manualnego przesuwania danych między różnymi platformami.

Czy możemy oczekiwać masowego przejęcia tych rozwiązań przez sektor finansowy? To raczej kwestia czasu niż przypadku; przedsiębiorstwa zaczynają bowiem dostrzegać potencjał eliminowania nadmiaru formalizmów przy zachowaniu pełnej kontroli nad operacjami ekonomicznymi prowadzonymi wewnątrz organizacji lub pomiędzy partnerami handlowymi.