Konklawe, Duch Święty i przepowiednie okiem duchownego [ROZMOWA]

Ksiądz Robert Bielau spędził w naszym studiu blisko godzinę. Sporo czasu poświęcił na medialne spekulacje dot. kardynałów, o których mówiło się, że mieli największe szanse na zostanie głową Stolicy Apostolskiej. Oprócz tego tłumaczył na czym polega rola Ducha Świętego w procesie wybierania papieża. 

Tajemnica i sacrum

W wywiadzie poświęconym jednemu z najbardziej intrygujących rytuałów Kościoła katolickiego – konklawe – ksiądz przybliża kulisy wyboru papieża. Opowiada nie tylko o historycznym i teologicznym znaczeniu tego wydarzenia, ale także o praktycznych aspektach przebiegu głosowań i atmosferze, jaka panuje w Kaplicy Sykstyńskiej podczas tego wyjątkowego czasu. 

Zgromadzenie kardynałów ma obowiązek wybrać nowego papieża po śmierci lub rezygnacji dotychczasowego. Jak podkreśla nasz gość całość jest nie tylko procedurą administracyjną, lecz wydarzeniem duchowym, modlitewnym i głęboko symbolicznym. Kardynałowie będący w zamknięciu – „cum clave”, czyli „z kluczem” – mają mieć idealne warunki do kontemplacji, by wybrać godnego następcę św. Piotra. Prawo wyboru mają kardynałowie, którzy nie ukończyli 80. roku życia. Dlaczego?

Odpowiadając na pytanie na temat wieku i tego progu 80 roku życia, to został on wprowadzony po to, by zachować sprawność procesu konklawe, zapewnić też zmianę pokoleniową, odsunąć starszych hierarchów od decyzyjnych struktur, by też po prostu wszyscy w sile wieku mogli się na tym konklawe pojawić.

Robert Bielau

Duch Święty a "źli" papieże 

I jak to możliwe, że mimo działalności Ducha Świętego w przeszłości na głowę Stolicy Apostolskiej byli wybierani także “źli” papieże, tacy jak np. Aleksander VI (urodzony jako Rodrigo Borgia)? I na to pytanie starał się znaleźć odpowiedź ksiądz Robert Bielau.

Przy wyborze nowego papieża jest tak jak w każdym czasie i miejscu w kościele obecny Duch Święty. Ma on rolę tego, który oświeca sumienia kardynałów. (...) Duch Święty i jego rola w ogóle w kościele jest bardzo ważna. Kościół nie naucza, że Duch Święty wybiera bezpośrednio papieża w sposób magiczny lub że kardynałowie nie mogą się pomylić. Znane są słowa Benedykta XVI, który powiedział, że Duch Święty nie tyle wybiera papieża, co dopuszcza się do wyboru ludziom, nawet jeśli niekiedy to nie jest najlepszy kandydat z punktu widzenia czysto ludzkiego. Może to trudne słowa, ale mówią o tym, że Duch Święty ma pomagać w tym, czego ludzka świadomość i bieżące rozumienie tego, kto może zostać najlepszym papieżem jest niestety ograniczona, bo jest tylko ludzka. 

Robert Bielau

Przed konklawe sporo mówi się także o kardynałach, którzy - zdaniem mediów - mają największe szanse na zostanie głową Kościoła Katolickiego. Są to tzw. papabile. Nie zawsze to faworyci zostają papieżami. Przykład? Karol Wojtyła, który może nie był anonimowym kardynałem, ale raczej niewiele osób widziało w nim murowanego kandydata do objęcia Stolicy Piotrowej. 

Co decyduje o tym, że część kardynałów jest stawiana w roli faworytów konklawe?

Jeśli jest to kardynał z na przykład Afryki, to jest on mniej znany niż kardynał na przykład z Paryża. I jest to bardzo dobre pytanie. Jesteśmy w studiu radiowym i pewnie bardzo znanym jest fakt, że świat mediów jest znaczący także w kształtowaniu wizerunku osób duchownych. To, że niektóre nazwiska kardynałów są faworytami, a inne pozostają w cieniu, wynika z kilku czynników i nie zawsze ma to wiele wspólnego z rzeczywistymi szansami w konklawe. Kardynałowie, którzy pełnią wysokie funkcje, na przykład prefekci kongregacji, arcybiskupi wielkich diecezji, jak Mediolan, Manila, są częściej znani mediom i komentatorom. Również ci, którzy wypowiadają się publicznie, piszą książki, biorą udział w synodach, stają się twarzami Kościoła. Warto podkreślić, że współczesne konklawę nie wybiera papieża tylko na podstawie duchowości, ale bierze się też pod uwagę globalne potrzeby Kościoła.

Robert Bielau

Melachiasz, czarny papież i apokalipsa

W kontekście wyboru papieża, co pewien czas powraca temat proroctwa przypisywanego św. Malachiaszowi – średniowiecznemu arcybiskupowi Armagh w Irlandii. Wbrew pozorom, nie jest to część oficjalnego nauczania Kościoła, lecz raczej element religijnego folkloru, który jednak mocno działa na wyobraźnię wiernych – zwłaszcza po śmierci ostatniego papieża. Rzekome „Proroctwo Malachiasza” zawiera listę 112 papieży (i kilku antypapieży), z których każdy opatrzony jest symbolicznym, enigmatycznym mottem. Ostatni z wymienionych nosi nazwę "Petrus Romanus" – Piotr Rzymianin – i to właśnie ten papież miałby przewodzić Kościołowi w czasie jego upadku i zniszczenia Rzymu. To wzbudza kontrowersje i spekulacje. Jak reagują na nie duchowni? I czy potrafią z nich żartować? 

Takie żarty, takie półprawdy czy legendy krążą ale nie tylko współcześnie, ale od wieków. Zawsze pojawiał się też taki nurt mówiący o tym co dotyczy apokaliptyki. Czy jest to pierwszy raz? No nie, dobrze znamy narrację roku 2000 jako rzekomego końca świata czy innych lat, w których te głosy bardziej lub mniej wybrzmiewały. Oficjalnie kościół nie uznaje żadnych z tych przepowiedni za natchnione. Nie mają one takiego charakteru prawomocnego charakteru, który kazałby interpretować rzeczywistość w określony sposób. (...) Rzekomo spisana przez świętego Malachiasza przepowiednia z 12 wieku najpewniej była sfabrykowana w XVI wieku.

Robert Bielau

Cała, kilkudziesięciominutowa rozmowa z tczewskim ekspertem ds. konklawe jest dostępna do odsłuchania poniżej. Idealnie urozmaici ona dłuższe przygotowanie kanapek bądź proces sprzątania :)