Polska pełna pustostanów, w których nie da się zamieszkać

Dlaczego w kraju z milionem pustych mieszkań brakuje dachu nad głową tylu jego mieszkańcom? Właśnie z tego powodu temat pustostanów budzi tyle emocji i nadziei, ale rzeczywistość bywa bardziej skomplikowana. 

Pustostany w statystykach

Z ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego wynika, że w całym kraju jest prawie 1,8 mln mieszkań niezamieszkanych. Ta informacja wywołała ogromne poruszenie. Jak to, mamy potężny głód mieszkaniowy, a tu aż tyle mieszkań stoi pustych. Pojawił się już nawet plan ich wykorzystania 

– mówi w serwisie investorrealestateexpert.co Marek Wielgo, ekspert portalu GetHome.pl.

Eksperci sektora budownictwa i instytucji społecznych – jak podaje Bankier.pl – posługują się innymi szacunkami. Według nich w Polsce jest 1,3-1,4 mln takich nieruchomości. Wśród nich około 70 tys. to lokale należące do gmin. Często w dobrych lokalizacjach i potencjalnie już gotowe do przywrócenia do użytku. 

Największe wyzwania … to zły stan techniczny

Jednak samo istnienie pustostanów nie rozwiąże problemu dostępności mieszkań, bo wiele z tych lokali wymaga generalnego remontu albo wręcz przebudowy. Hanna Milewska-Wilk z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów wskazuje w serwisie Bankier.pl, że „największe wyzwania … to zły stan techniczny” takich budynków. Część budynków mieszkalnych jest w stanie tak złym, że nadaje się tylko do wyburzenia.

Dane gminne są bardziej praktyczne. Według Forsla.pl – w 2022 roku gminy dysponowały prawie 73 tys. pustostanów, z czego ponad 26 tys. czekało na remont. Jednocześnie część z nich (ok. 5,9 tys.) była przewidziana do rozbiórki.

W miastach wojewódzkich, takich jak Warszawa czy Łódź, istnieje kilkutysięczny zasób lokali wymagających decyzji: remonty albo wyburzenia.

Część z tych lokali nie nadaje się do użytku

Od strony formalnej pojawia się też problem definicyjny: czym tak naprawdę są pustostany? Markowi Wielgo z portalu GetHome.pl nie wystarczy powtarzanie liczb z GUS – zwraca uwagę, że w wielu wypadkach nie wiadomo, czy lokal jest faktycznie opuszczony, czy znajduje się w stanie remontu albo postępowań spadkowych.

Pomysły adaptacji pustostanów, np. przez koalicję „Pustostany na Domy”, zakładają włączenie ich do polityki mieszkaniowej i rewitalizacji miast – czytamy w Business Insider Polska. Organizatorzy podkreślają, że adaptacja takich budynków to szansa na dostępne cenowo lokale i równocześnie działanie zgodne ze strategiami zrównoważonego rozwoju.

Wyodrębnienie, które z lokali można zasiedlić, wymaga sporego nakładu pracy administracyjnej, remontowej i inwestycyjnej.

Potrzebna jest współpraca, pieniądze i dobre prawo

Dlatego chociaż pustostany stanowią w teorii ważny potencjał w walce z deficytem mieszkań, w praktyce ich przekształcenie w mieszkania użyteczne to proces wymagający współpracy samorządów, ekspertów technicznych, wsparcia finansowego i jasnych regulacji prawnych. 

Tylko wtedy liczba pustych mieszkań może przestać być częścią statystyk, a stać się konkretnym rozwiązaniem dla osób potrzebujących dachu nad głową.